قضاو قدر در بحث ازدواج

تمام پدیده ها تحت سیطره قضا و قدر الهی هستند و ازدواج نیز یکی از آنهاست، برای اینکه پاسخ شما روشن شود ابتدا باید معنای قضا و قدر الهی را بیان کنیم قضا یعنی حتمیت حادثه ای که البته این حتمیت از ناحیه علل و اسباب اوست و قدر یعنی کسب حدود و مشخصات و خصوصیات که آن هم از ناحیه علل و اسباب آن حادثه می باشد و قضا و قدر الهی در واقع عبارت است از انبعاث و سرچشمه گرفتن همه علل و اسباب از اراده و مشیت و علم حق که علت العلل است یعنی هر عاملی که در جهان خودنمایی می کند، تجلی علم و اراده حق و مظهر خواست خداوند و آلت اجرای قضا و قدر اوست.

 البته این امکان وجود دارد که قضا و قدر حتمی نباشد یعنی عاملی که خود از مظاهر قضا و قدر الهی و حلقه ای از حلقات علیت است، عامل تغییر و تبدیل سرنوشتی شود و باز قضا و قدر الهی آنرا اقتضاء کرده باشد. مثلا کسی به بیماری خاصی مبتلا است و سرنوشت او همان است (و البته این هم از علت خاصی ناشی می شود) دوا بخورد که این دوا خوردن علت دیگری است و سرنوشت دیگری را به همراه دارد و موجب از بین رفتن بیماری می شود یعنی سرنوشت قبلی بیمار را تغییر می دهد و این به موجب قضا و قدر است و اگر هم دارو را نخورد و رنجور شود و یا دوای زیانبخشی را بخورد و بمیرد، باز به اقتضای قضا و قدر است، و بالاخره هر چه بکند نوعی سرنوشت و قضا و قدر است و نمی تواند از حوزه قضا و قدر بیرون باشد و سرش اینست که قضا و قدر عاملی در عرض سایر عوامل جهان نیست بلکه مبدا و منشاء و سرچشمه همه عاملهای جهان است، هر عاملی که بجنبد و اثری از خود بروز دهد، مظهری از مظاهر قضا و قدر است و تحت قانون عمومی علیت.

 و لذا برای هر حادثه ای، هر اندازه علل و اسباب مختلف و جریانهای مختلف وجود داشته باشد، قضا و قدرهای گوناگونی هم متصور است و آن جریانی که واقع می شود و صورت می گیرد به قضا و قدر الهی است و آن جریانی که متوقف می شود به قضا و قدر الهی است.

علاوه، در بین سلسله حوادثی که در جهان به وقوع می پیوندند، باید حساب جداگانه ای برای اعمال و افعال انسان باز کرد زیرا اعمال و افعال انسان از آن سلسله حوادثی است که سر نوشت آن به هزاران علل بستگی دارد که از آن جمله است اراده و اختیار انسان و لذا آنچه انسان با اراده و اختیار خود بر می گزیند و انجام می دهد، مشمول قضا و قدر الهی است.

با توجه به نکات بالا امر ازدواج قسمت می باشد اما نه به این معنا که مصطلح شده که دهان ها بسته می شود چرا که انسان اختیار دارد و اختیار او در اعمال او موثر است و می تواند خودش سرنوشت خودش را رغم بزند و در این زمینه نباید منتظر موردی شد که به طور غیر طبیعی همه ساکت شوند بلکه ما باید وظیفه خود را انجام دهیم و با در نظر گرفتن ملاکهای صحیح و منطقی و واقع گرایانه در صدد انتخاب همسر برآییم اگر غیر از این بود هیچگاه پیامبر اکرم (ص) اینهمه در خصوص انتخاب همسر توصیه نمی کردند و همه چیز را به قسمت می سپردند مانند: وَ عَنْهُ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ أَبِیهِ عَنِ النَّوْفَلِیِّ عَنِ السَّکُونِیِّ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَامَ النَّبِیُّ ص خَطِیباً فَقَالَ أَیُّهَا النَّاسُ إِیَّاکُمْ وَ خَضْرَاءَ الدِّمَنِ قِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ مَا خَضْرَاءُ الدِّمَنِ قَالَ الْمَرْأَةُ الْحَسْنَاءُ فِی مَنْبِتِ السَّوْءِ [1]امام صادق (ع) می فرماید پیامبر اکرم (ص) بلند شدند و خطبه ایراد کردند و فرمودند ای مردم برحذر باشید از سبزی زباله دانی، گفته شد سبزی زباله دانی چیست یا رسول الله ایشان فرمودند دختری نیکو که در خانواده و محیطی بد رشد نموده است.و یا اینکه به شدت از دختر دادن به شارب خمر نهی فرموده اند مانند:مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَی عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ خَالِدِ بْنِ جَرِیرٍ عَنْ أَبِی الرَّبِیعِ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ بَعْدَ مَا حَرَّمَهَا اللَّهُ عَلَی لِسَانِی فَلَیْسَ بِأَهْلٍ أَنْ یُزَوَّجَ إِذَا خَطَب‏[2] امام صادق (ع) می فرماید پیامبر اکرم (ص) فرمودند کسی که شراب می خورد بعد از اینکه خداوند آن را از طریق زبان من حرام نمود پس اهلیت ندارد که اگر خواستگاری کرد به او دختر دهید.

منبع : 

1] تهذیب‏الأحکام ج : 7 ص : 404

[2] کافی ج : 5 ص : 348